Yerel seçimlerde bizi yönetecek olanları seçeceğimize göre, seçilenler odağından değil de seçenler odağından bakarak önemli bir konuyu tartışmamız gerekir: Kent hafızası yaratma ve çoğaltma.
Çok sık yinelediğimin farkındayım, ama kritik yoğunluğa erişemediğimizi düşündüğüm için bir kere daha anımsatmak istiyorum: Birikim, bilinç, bakış, buluş, beklenti olmadan bereket üretilemez. Birikim üretmenin ve çoğaltmanın temelinde de kent hafızaları vardır.
Bireyler, topluluklar ve toplumlar birikimlerini nasıl artırır?
Temelde iki ayrı yol izlenebilir: Biri, büyük olaylar yaşanınca toplumun hafızasının derinliklerine kendiliğinden kazılan deneyimlerin yarattığı birikimdir. Diğeri, toplumu yönetenlerin stratejik, taktik ve uygulama alanında bilerek, planlayarak ve yöneterek birikimi oluşturması çoğaltmasıdır.
Eskişehir’de kent hafızası yaratılması için hiçbir şey yapılmadığını söylemek hem haksızlık olur, hem de sosyoloji bilmemek anlamına gelir.
Anlatmak isteğimiz boyut daha farklıdır: Müzeler, kitaplıklar, enstitüler, araştırma kurumları, makaleler, araştırma raporları, akademik çalışmalar ve daha bir dizi çalışmanın bir “merkez aklı” çevresinde örgütlenmesinin yaratacağı “ kent hafızası birikimini ” yeni bir nesneye ve yeni bir iş yapma yöntemine dönüştürmenin çarpan etkisi çok yüksek olacaktır.
Yerel seçimlerde inançla değil de bilinçle oy verdiklerini düşünenlerin tartışma gündeminde diri tutmaları gereken önemli konulardan biri de kent hafızasını oluşturmayı hızlandıracak projeler olmalı.
Ne yapmalıyız?
Yerel yönetime aday olanların kent hafızası oluşturma ve çoğaltma konusundaki arka planlarını bilmeliyiz. Bu konunun netlik kazanması için bir dizi soruyu tartışma gündeminde canlı diri tutmamız gerekir:
1 Eskişehir’de kent hafızasının oluşumuna katkı yapacak daha önce yapılmış çalışmalarla ilgili envanter ve kataloglara ilişkin ne düşünülüyor?
2 Eskişehir’le ilgili arşiv belgeleri, kitaplar, makaleler, akademik çalışmalar, gazete haberleri ve diğer bilgi ve belgelerin derlenip ilgili olanların erişebilmesini kolaylaştıracak nasıl bir yapılanma öngörülüyor?
3 Yok olup gitmekte olan ve sistemli biçimde yazılı belgelere yansımamış kent birikimlerinin yok olmasını engelleyecek nasıl bir yapılanma öngörülüyor? Örneğin, Gümülcineli’ler, Kılıçoğlu, Çakır ailesi, Yusuf-Cemaller, Doğramacılar, Yumurtacı Hacı Murat, Kurtlar, Çift Kurtlar, Ekmekcioğlu, Mühendisler, Zeytinoğlu ailesi, Kurşungözler, Kükrer, Oğuzlar, Gamamlar, Şeker Fabrikası ve Kazım Taşkent, Vehbi Koç ve Porsuk işletmesi, Basma Fabrikası ,Cer Atölyesi ve demiryolu etkileşimi, Topluma dönük sanayi bildirisinin etkileri, OSB’nin kuruluş ve gelişmesinin birikime katkıları, DEVRİM otomobili deneyimi ve unutmuş olabileceğimiz daha bir düzine kente yansıyan birikimleri arşivlerin unutmayan hafızasına eklemek için adayların ne düşünüldüğünü sorgulamak gerekmez mi?
4 Bütün dünyada “yeni nesil üniversitelere geçiş” alabildiğine hızlanıyor. Üniversitelerimizi Humboltçu yapıdan zamanın ruhuna uygun yeni nesil yapıya kovuşturmak için kent yönetiminin bilgisi ve fikrinin olması gerekmez mi?
5 Eskişehir’de tarım ve hayvancılıkta en azından Cumhuriyet döneminin hafıza birikimini dikkate alarak gelecek inşa etme konusunda yerel yönetim adaylarının bir fikri olmasını istemek abartılı bir fantezi mi?
Yerel yönetim seçimlerini kent hafızasını oluşturma ve çoğaltma bağlamıyla ele almaz, bu konuda nesnel ve kanıt üreten bir yapılanmayı sorgulamazsak, hemşehri binci ve sorumluluğunu sorgulayanlar haklılık kazanır.
