Sosyolojide “farklı dönemlere ait olanların eşzamanlılığı” ilkesini biliyorsak, Avcı-Toplayıcı Dönemden bugüne binlerce yıllık bir iletişim aracı olan “manzum anlatımı” önemseriz. Iran’ daki çobanların 20 bin beyti ezbere bildiklerini, Firdevsi’ nin yaptığı derlemelerle ünlü eserini olgunlaştırdığını Prof.Dr. İlber Ortaylı’dan öğrendim.
Son günlerde manzum anlatımın toplumsal hafızaya nasıl yerleştiğinin iki canlı örneğini yaşadım. Yıllar önce köyümüz insanlarının ünlü “93 Savaşı” göçünü nasıl yaşadığını otuz üç dörtlükle manzum olarak anlatmıştım. İnterneti tararken Orhan Özen’in IAAOJ Sosyal Bilimler Dergisi’nde “ Niksar Kazaası Sorhun Köyünde Muhacir İskanı: Batum Muhacirleri Örneği” başalıklı makalesinde göçü anlattığım manzume olduğu gibi yer almıştı. Bu uzun manzumeyi çok önceleri Sakarya okuyucusu ile paylaştığım için buraya almıyorum.
KOBİ’lerin sorunları sevdası peşinde ülkemizin derinliklerinde dolaşırken yolumuz Gaziantep’e düşmüştü… Prof. Dr. Tamer Müftüoğlu ile Gaziantep’in hızla gelişen kuruluşu SANKO’nun sahibi Sani Konukoğlu ile bir söyleşi yaptık… 1980’lı yılların ortasında o ziyaret öncesi bir manzum anlatım kaleme almıştım. O manzumeyi Gaziantep’de yayınlanan BOSS Dergisi 106’inci sayısında yayınlanmış. Gördüm ki, manzum anlatım piyasada ortak akalın ince tülbentlerinde süzülerek kendini yeniden üretiyor. Anlatıma yapılan müdaheleler arınıp durulmasına yardımcı oluyor.
Neredeyse 40 yıla yaklaşan bir zaman sonra manzume karşıma şöyle çıktı:
Beyaz altın pamuğu çıkrıklarda bükerek
Çulhaların üstüne alın teri dökerek
Sani Bey engelleri atlet gibi aşıyor
Kamçılı tezgahlara güçlü motor takarak
Dünü inkar etmeden yarınları kurarak
İşi ibaret sayıp uykusuna kıyarak
Sani Bey iğ’lerini durmadan artırıyor
Her iğ’in bir insana aş olduğun bilerek
Üretimde kalite hiç şaşmaz ilkesidir
Kalitede öncülük SANKO’nun gür sesidir
Sani Konukoğlu’nun budur başarı sırrı
SANKO Güney illerin güçlü bir nefesidir
Sağ duyulu Antepli Sani Bey’e duacı
SANKO Gaziantep’de sanayileşmenin harcı
Bu kutsal savaşımda başarı kaçınılmaz
Çok eserler kuracak şu Antepli inancı
Arşivin hafızası unutmuyor. Düşüncelerini yazan, kimden neden yana olduğunu açığa vuranlar, bugün anlaşılmasa bile bir gün biri çıkıp taşı duvardaki gediğine koyuyor. Bireylerin, toplulukların, toplumların, kuruluşların ve kurumların hafıza oluşumuna yapılan her katkı, geçmişi daha net anlamaya, tarih bilincinin yükselmesine yardımcı olur… Bu anlatım kimi zaman dört dörtlükten olulaşan bir manzum anlatım bile olsa…
