Cumhuriyet süreci

Kamil Emeksiz

28.10.2025 - 17:30 Yayınlanma

28.10.2025 - 15:50 Güncelleme

Küresel Arenada Aydınlanma döneminin
doğasına uygun değişimler
Fransız Devrimi ve Sanayi Devrimi ile yaşanmıştır.
Üretim ve yönetim ilişkilerinde yaşanan değişime paralel olarak
bireysel toplumsal ve politik alanlarda
dönüşüm ve değişim yaşanmıştır.
Ulus devlet fikrinin olgunlaşması
monarşileri kökünden sarsmış ve imparatorlukların
çözülme süreci başlamıştır.
…
Fransız Devriminin etkisiyle milliyetçilik akımı güçlenerek
ulus devletlerin ortaya çıkmasını tetiklemiştir.
1815 Viyana Kongresinde Metternich Sistemi ile
korumaya alınan klasik monarşiler siyasi gelişmeler sonucu
değişime boyun eğmiştir.
Demokratikleşme süreci hız kazanmış ve imparatorluklar
reformist bir yaklaşımı kabul etmeye başlamıştır.
Osmanlı İmparatorluğu, Avusturya Macaristan İmparatorluğu ve
Rus Çarlığı siyasi ekonomik kültürel açıdan sarsılmıştır .
…
Modernite ile birlikte Modern Türkiye’nin Doğuşu
somutlaşmaya başlamıştır.
2 Mahmut dönemi reformlarının ve Türkiye’nin
Magna Carte’si olarak kabul edilen Senedi İttifakın,
1839 Tanzimat Fermanı ile anayasallaşma sürecine evrilmesi ve
sürecin 1856 Islahat Fermanı ile desteklenmesi,
Modern Türkiye’nin Doğuşunda
önemli demokratik aşamalar olarak görülür.
…
1876 Kanuni Esasi’nin kabulü ile başlayan Anayasal dönem ,
1908 Devrimi ile Cumhuriyete giden yolu açmıştır.
1909 Anayasa değişimi ile “ Hükümetin Meclise Karşı Sorumlu” olduğu
kabul edilmiş,
yürütme organı güçlenerek “Parlamenter Sisteme” geçilmiştir.
Çok partili siyasi yaşamın başlaması ile
demokratikleşme süreci hızlanmıştır.
İttihat ve Terakki Partisi ile Hürriyet ve İtilaf Fırkası
siyasi yaşamı etkilemiştir.
…
1912 Bab-ı Ali baskını ile demokratikleşme süreci kesintiye uğramış,
savaş koşullarında yerel kongreler
Ulusal Bağımsızlık ve Ulusal Egemenlik kararları ile
demokratik motivasyonu korumuştur.
Genel seçimlerin gerçekleşmesi ile
İstanbul’da 12 Ocak 1920’de Son Osmanlı Parlamentosu,
ve Ankara’da 23 Nisan 1920’de TBMM açılmış
yeniden parlamenter sisteme dönülmüştür.
…
Ulusal Kurtuluş Savaşının kazanılması
siyasi liderliği Türk Devriminin başlatılması sürecine taşımıştır.
1922 Saltanatın kaldırılması önemli bir aşamadır.
Fransız Devriminden büyük ölçüde etkilenen
Lider Mustafa Kemal ve Çekirdek Kadro
1923 genel seçimleri ile siyasi iktidarı sürdürmüştür.
…
TBMM’nin 29 Ekim 1923 günü gerçekleşen oturumunda
Türk Devriminin Lideri Mustafa Kemal’in hazırladığı
anayasa değişikliği teklifinin kabul edilmesiyle,
Türk Devletinin yönetim şeklinin Cumhuriyet olduğu ilan edilmiştir.
Cumhuriyetin 102. Yılını Türk Ulusu
her zaman olduğu gibi büyük coşkuyla karşılıyor.