Toplumlardaki değişimlerin kaos ortamlarında, şok dönemlerinde daha hızla yaşandığı bir gerçek. Liseden sınıf arkadaşım, Cumhuriyet gazetesi yazarı Ergin Yıldızoğlu bugün ABD’den İngiltere’ye, Filipinler’den Macaristan’a birçok ülkenin başına geleni “Yeni Faşizm” olarak açıklıyor. “Pandemi süresince temel beklenti aşının bulunması, öncesinde de virüsün mutasyona uğramasıydı. Halen de öyle. Oysa görüyoruz ki COVİD-19’dan önce mutasyona uğrayan şey faşizm” diyor. Devletler halk sağlığını koruma gerekçesinden faydalanarak otoriter rejimleri yürürlüğe sokuyor, yargıyı baskılıyor ve kuvvetler ayrılığını rafa kaldırıyorlar. Olağan koşullarda yönetmenin zorlaştığı durumlarda hep olağanüstü koşullar yardıma koşarlar. Bizde önce 15 Temmuz darbesi “Allah’ın lütfu” olarak görülmüş ve tek adam rejimi sahneye konmuştu. Şimdi de onunla yetinilmeyerek pandemi koşullarının elvermediği gerekçesi ile Baroların seçiminden Ankara’ya yürümek isteyen madenciye kadar çeşitli demokratik haklar gasp edilmekte. Faşizm her zaman Nazi üniformasıyla gelmiyor, yeni haliyle faşizm eskisinden çok daha sinsi ve tehlikeli olarak beliriyor…
Dinler varlıklarını sürdürebilmek, temsilcileri de koltuklarını sağlamlaştırabilmek için hep siyasal iktidarın yanında yer alır, kol kola iktidarlarını sürdürmeye çalışırlar. Bizim ülkemizde, Enver Aysever’in deyimi ile bir “pop star” görünümüyle Diyanet İşleri Başkanı bu görevi üstlenmiş durumda. Herhangi bir sanatçı, düşünür veya yazardan daha çok görünür halde. Asıl işi ise yoksul halkı yatıştırmak, itirazlarını engellemek ve Yeni Türkiye’ye uyumlu hale getirmek. Yeni Faşizm hüküm sürdüğü her devlette bu görüntü olağan olarak yerini alıyor, kimisinde daha çok kimisinde biraz daha az. Trump da elinde İncil, kilise önlerinde gazetecilere poz vermemiş miydi? Yıllardır değişmeden oynanan oyunu hala yutuyorsa insanlar, beyinleri devre dışı kalmış demektir. Oysa o beyinler şans eseri yer aldıkları yeryüzünde; hayatta daha uzun süre kalsınlar, daha sağlıklı ve daha mutlu yaşasınlar diye evrilmişlerdi. Ne zaman ki insanevladı kafatasının içinde taşıdığı beynin ne işe yaradığını keşfeder, daha insanca bir yaşama o zaman kavuşur…
(*) Yeni Faşizm, Ergin Yıldızoğlu, Cumhuriyet Kitapları, 2020
