Türkiye'nin Batılılaşma modernleşme ve demokratikleşme sürecinde
yerel seçimler, yerel meclisler ve yerel temsilciler
önemli bir işleve sahip bulunuyor.
Merkeziyetçi yönetimler ve Adem-i Merkeziyetçi yaklaşımlar sarkacında
Türkiye merkeziyetçi yönetim anlayışını benimsiyor.
1921 Anayasasında Adem-i merkeziyetçi yaklaşım örneklerine rastlanırken
1924 Anayasasından günümüze yerel yönetimler
merkezi kararların içeriği ile uyumlu ve
paralel uygulamaları yerine getiriyor.
...
Türkiye AB'nin yerel yönetimler özerklik şartına çekince koyuyor.
Türkiyede ulus devletin evrimi,
Batı'dan imparatorluk bakiyesi niteliği ile ayrışıyor.
Üniter yapıyı koruyarak yerel yönetimlerin
demokratik süreçte yer alması destekleniyor.
Parlamenter sistemi geride bırakarak başkanlık sistemini
Cumhurbaşkanlığı Hükümeti ile uygulayan Türkiye'de,
yeni anayasa arayışları sürerken,
yerel yönetimlerin konumu gündemin ana konusu olmaya aday görünüyor.
Türkiye'nin üniter yapıyı koruyarak yerel yönetimlerin konumunu
merkeziyetçi bir anlayışla sürdürmesi bekleniyor.
...
Türkiye'nin yerel yönetim serüveni
idari yapının diğer unsurlarında olduğu gibi
modern anlamda Tanzimat'la başlıyor.
İstanbul özelinde başlayan uygulamalar belediye meclislerinin
halkın seçimi ile belirlenmesi düşüncesine evriliyor.
Bu yaklaşım Meşrutiyet Döneminde
1877 Dersaadet Belediye Kanunu ile somutlaşıyor.
Fransa örneğinden etkilenen modelin en önemli özelliği
seçimlerde "mülk esaslı kısıtlamanın" benimsenmesi olarak görülüyor.
Oy kullanma ve aday olabilme mülk esaslı şartlarla sınırlandırılıyor.
Temsiliyet dar bir tabana dayanıyor, sorunlu görünüyor;
ancak 19.yy koşulları ve sistemin Meşrutiyet olduğu unutulmamalı.
...
Cumhuriyet'in ilk yıllarında belediyelerin
yeniden yapılandırılması amacıyla oluşturulan
1580 sayılı Belediye Kanunu uzun yıllar varlığını koruyor.
1961 Anayasasının oluşturduğu demokratik süreç
yerel yönetimlerde seçimlerin hukuki alt yapını şekillendiriyor.
1963 seçimleri ilk kez anayasal bir kuruluş olan
Yüksek Seçim Kurulunun denetimi ve gözetimi altında yapılarak
demokratik süreç olgunlaştırılıyor.