Çin’in, dünya rezervlerinin büyük kısmını elinde bulundurduğunu hatırlatan Poyraz, Türkiye’de Eskişehir ve Malatya-Kuluncak’ta MTA tarafından sondaj çalışmalarının yürütüldüğünü ifade etti.
İnönü Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölüm Başkanı Prof. Dr. Zeki Poyraz, teknolojinin hızla gelişmesiyle birlikte dünyada “enerji depolama” sorununun ortaya çıktığını ve bu nedenle nadir elementlere olan ilginin giderek arttığını dile getirdi. Elektrikli araç bataryalarından cep telefonu teknolojilerine kadar birçok alanda bu elementlerin kritik hale geldiğini belirten Poyraz, Eskişehir ve Malatya’da Maden Tetkik ve Arama (MTA) Genel Müdürlüğü tarafından önemli saha çalışmaları yürütüldüğünü söyledi.
“MTA, madencilik araştırmalarında kilit kurum”
Türkiye’de maden araştırmalarının MTA tarafından yürütüldüğünü belirten Poyraz, Malatya’nın bu çalışmalar içinde öne çıkan illerden biri olduğunu vurguladı.
“Türkiye’de madencilikle ilgili araştırma yapan Maden Tetkik ve Arama adında bir kurumumuz var. Bu kurum, ülkemizdeki maden potansiyelini ortaya koyan haritalar hazırlıyor. MTA’nın bir bölge müdürlüğü de Malatya’da bulunuyor. Dolayısıyla Malatya, madencilik araştırmaları açısından önemli bir konuma sahip.” dedi.
“Enerji depolama sorunu, nadir elementleri gündeme taşıdı”
Teknolojideki değişimlerle birlikte madenciliğin yeniden gündeme geldiğini ifade eden Poyraz,
“Son yıllarda madencilik basında daha fazla yer almaya başladı. Teknolojideki dönüşüm, özellikle cep telefonlarından elektrikli araçlara kadar enerji depolama sistemlerinde büyük bir değişimi beraberinde getirdi. Dünyada artık enerji depolanması ciddi bir sorun haline geldi.” ifadelerini kullandı.
“Çin, küresel rezervlerde tekel haline geldi”
Enerji depolama sorununun ardından nadir elementlerin stratejik öneminin arttığını belirten Poyraz,
“Toprak elementi veya nadir element olarak bilinen bu madenlerin rezervleri artık küresel ölçekte tartışılıyor. Çin burada tekel konumuna geldi. Dünya rezervlerinin yaklaşık yüzde 38’i Çin’in elinde. Vietnam yüzde 26, Brezilya yüzde 10, Rusya yüzde 6, Hindistan ve Avustralya ise yüzde 5 civarında paya sahip. Bu elementler son derece değerli ve stratejik.” şeklinde konuştu.
“Eskişehir ve Malatya-Kuluncak’ta önemli rezervler var”
Türkiye’deki nadir element rezervlerine de değinen Poyraz,
“Türkiye’de de bu elementler mevcut. Eskişehir’de Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulmuş Nitelikli Toprak Elementleri Enstitüsü bulunuyor. Bu bölgede ciddi rezerv tespiti yapıldı. Malatya’nın Kuluncak ilçesi ve çevresinde de nitelikli toprak elementlerinin bulunduğu biliniyor. MTA yaklaşık dört yıldır bölgede sondaj çalışmaları yürütüyor.” dedi.
Bu madenlerin stratejik statüde olduğunu ve yalnızca devlet eliyle işletilebileceğini belirten Poyraz,
“Eti Madencilik bu alanla ilgileniyor. Özel sektörün bu madenleri işletmesi söz konusu değil. Özellikle uranyum ve toryum gibi elementler enerjinin kullanılabilir altyapısını oluşturuyor. Uranyum şu anda işletilebilir düzeyde, ancak toryum henüz aynı seviyede değil. Bu elementlerin işlenmesi için yüksek teknoloji gerekiyor.” sözleriyle açıklamasını tamamladı.
