Peki, mutlak butlan nedir? Hangi durumlarda bir işlem geçersiz sayılır? İşte detaylar:
Mutlak Butlan Ne Demek?
Mutlak butlan, bir hukuki işlemin baştan itibaren, yani yapıldığı andan itibaren yok hükmünde sayılması anlamına gelir. Bu tür işlemler hukuk düzeni tarafından hiç yapılmamış kabul edilir ve hiçbir şekilde hukuki sonuç doğurmaz. Mahkemeler, taraflar talep etmese bile bu geçersizliği kendiliğinden (re’sen) dikkate alabilir.
Mutlak Butlan Sebepleri Nelerdir?
1. Kamu Düzenine Aykırılık:
Bir işlem, toplumun temel düzenini, hukuki istikrarı ya da devletin anayasal ilkelerini zedeliyorsa geçersizdir.
2. Ahlaka Aykırılık:
Toplumun genel ahlak anlayışına ve etik değerlere ters düşen işlemler de geçerli sayılmaz.
3. Konunun İmkânsız Olması:
Sözleşmenin konusu, objektif olarak gerçekleştirilemeyecek bir durum içeriyorsa (örneğin var olmayan bir şeyin satışı), işlem baştan geçersizdir.
4. Hukuki Ehliyetin Bulunmaması:
Taraflardan biri, hukuki işlem yapma yetisine (ehliyetine) sahip değilse — örneğin sürekli kısıtlı biri — yapılan işlem hükümsüz sayılır.
5. Kanunun Emredici Hükümlerine Aykırılık:
Kanunda açıkça belirtilen kurallara aykırı bir işlem yapılması halinde geçersizlik gündeme gelir. Bu, kamu yararının korunması açısından önemlidir.
6. Gerekli Şekil Şartlarına Uyulmaması:
Bazı işlemler için kanunen öngörülen şekil şartlarına (yazılı belge, noter onayı gibi) uyulmazsa, işlem geçersiz olur.
7. Konunun Hukuka Aykırı Olması:
İşlemin konusu suç teşkil ediyorsa ya da tamamen hukuk dışı bir amaç taşıyorsa, işlem mutlak butlanla geçersiz sayılır.
Mutlak Butlanın Sonuçları Nedir?
İşlem en baştan geçersiz sayılır.
Hukuki sonuç doğurmaz.
Hiç yapılmamış kabul edilir.
Mahkemeler, geçersizliği kendiliğinden (re’sen) dikkate alabilir.
Bu tür işlemlere dayanılarak hak talep edilemez.
CHP davasında mahkemenin vereceği karar, “mutlak butlan” kavramının siyasi partiler ve kongre süreçleri açısından nasıl yorumlanacağını da gösterecek. Eğer mahkeme bu yönde bir karar verirse, kurultay yok hükmünde sayılacak ve önemli siyasi sonuçlar doğurabilecek bir süreç başlayacak.
