Tüketicilerin uzun süredir şikâyet ettiği bir uygulamaya Kamu Denetçiliği Kurumu (KDK) müdahale etti. Bir zincir markette plastik poşet verilmemesi ve sadece daha pahalı alternatiflerin sunulması üzerine yapılan başvuru, KDK tarafından değerlendirildi. KDK, bu durumu "zorunlu ve ekonomik külfet yaratan bir dayatma" olarak nitelendirdi.
Başvuru, bir tüketicinin kasiyerden plastik poşet talep etmesi ancak sadece kağıt ve bez çanta satışı olduğu yanıtını almasıyla başladı. Tüketici, bu durumun Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar'a aykırı olduğunu belirterek KDK'ya başvurdu.
Tüketiciye Seçim Hakkı Tanınmalı
KDK'nın aldığı tavsiye kararında, mevcut düzenlemelerin marketlerin plastik poşet satışını tamamen ortadan kaldırıp sadece pahalı alternatifleri sunmasına izin vermediği vurgulandı. Usul ve Esaslar'ın 8. maddesine göre, alternatif taşıma ekipmanlarının plastik poşetlere ek olarak sunulabileceği belirtiliyor.
KDK, kararda şu ifadelere yer verdi:
"Zincir marketin söz konusu uygulaması, tüketiciye seçim hakkı tanımamakla birlikte... zorunlu ve ekonomik külfet yaratan bir dayatma ortaya çıkarmaktadır."
"Tüketiciye seçenek bırakılmaması, düzenleyici hükümlerin özüne ve ruhuna aykırıdır."
Bu bağlamda KDK, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'na, zincir marketlerin yasal yükümlülüklere aykırı hareket ettiğini tespit ederek gerekli idari denetimlerin yapılmasını ve yaptırımların uygulanmasını tavsiye etti.
Çevre Koruma Amacı Ekonomik Külfete Dönüşmemeli
Kararda, plastik poşetlerin ücretli hale getirilmesinin amacının çevreyi koruma ve tüketiciyi bilinçlendirme olduğu hatırlatıldı. Ancak bu durumun, daha pahalı alternatiflerin zorunlu hale getirilerek ekonomik bir yük oluşturmasına neden olmaması gerektiği vurgulandı.
KDK'nın kararı, hem mevzuatın ihlali hem de tüketici haklarının ihlali açısından değerlendirildi. Kurum, zincir marketlerin plastik poşet tedarik ve satışını yeniden sağlaması, aynı zamanda alternatifleri de sunmaya devam etmesi gerektiğini belirtti. Bu kararın, tüketiciler lehine önemli bir gelişme olduğu değerlendiriliyor.
