Avrupa Birliği (AB) Konseyi, Avrupa’nın ilk savunma sanayi programı olma özelliği taşıyan Avrupa Savunma Sanayii Programı’nı (EDIP) bugün resmi olarak onayladı. Yasama sürecinin son adımını oluşturan bu adım sonrasında program, resmi gazetede yayımlanmasının ardından yürürlüğe girecek. Avrupa tarihinin ilk ortak savunma programı olması sebebiyle AB açısından tarihi bir dönüm noktası kabul edilen EDIP, AB’nin savunma alanında da tek bir pazar olmasına fikri üzerine inşa ediliyor.
2025-2027 dönemi için 1,5 milyar euro hibe sağlayacak program, bu tutarın 300 milyon euroluk kısmının Ukrayna’nın savunma sanayisini modernleştirme ve Avrupa savunma sanayi ekosistemine entegrasyonunu destekleme amacıyla kullanılmasını öngörüyor. Program çerçevesinde en az 3 ülke tarafından gerçekleştirilen ortak tedarik faaliyetleri, kritik savunma ürünlerinin üretim kapasitesini artıran faaliyetleri, AB’nin güvenliği için kritik olan askeri kabiliyetleri geliştirmeyi amaçlayan Avrupa Ortak Çıkar Savunma Projeleri ve üye ülkeler arasında birlikte çalışabilirliği güçlendiren faaliyetler finanse edilecek. AB’nin kriz zamanlarında hızlı bir şekilde tepki verme kabiliyetini artırmak üzere tasarlanmış olan düzenleme, AB düzeyindeki ilk tedarik güvenliği çerçevesini oluşturacak. Düzenlemede AB dışı ülkelerden gelen silah ve savunma bileşenlerinin ürün maliyetinin yüzde 35’ini aşamayacağı ve AB ile üye devletlerin güvenlik ve savunma çıkarlarıyla çelişkili ülkelerden tedarik gerçekleştirilemeyeceği gibi tedbirler de yer alıyor. Öte yandan, düzenlemede ortak tedarik taleplerinin AB üyesi olmayan ülkeler tarafından da yapılabileceği, ancak bu talebe en az iki AB üyesi ülkenin katılması şartı da bulunuyor.
EDIP, Avrupa Komisyonu tarafından 5 Mart 2024’te teklif edilmiş, 1,5 yıl süren uzun müzakerelerin ardından bu yıl 25 Kasım’da Avrupa Parlamentosu tarafından onaylanmıştı. Düzenleme, AB Resmi Gazetesi’nde yayımlandığı günün ardından yürürlüğe girecek.
