Eskiden kış geldi mi hiç çöpümüz olmazdı?
Hadi canım. Çöpüde mi yiyordunuz?
Niyaziii oğlum, olmayan çöpü nasıl yiyelim?
Rıfkı abi sen benle eyleniyon mu?
Oğlum ben ne diyorum? Eskiden diyorum. Çöpümüz olmazdı, çünkü kışın
evlerimizde sobamız, kuzinemiz vardı. Yemeklerimizi sobanın varsa kuzinenin
üstünde pişirirdik. Her zaman bir güğüm sıcak su sobanın üstünde hazırdı.
Vay be! Usta sobayı anladım da o ikinci dediğin kuzu ne nedir?
Kuzu değil, kuzine? Kış aylarında çok soğuklarda bulunduğu ortamı en kaliteli
şekilde ve yüksek ısıda 50 metrekare ya da 100 metrekare alanındaki odaları bile en
kısa sürede ısıtabilme üstünde yemek yapma özelliğine sahip sobalardı.
Isınmak için doğalgaz yok, tüp yok ama kömür, odun yakıyordunuz. O yakılanlarda
hava kirliliği yaratıyordu.
Niyaziii. Hava şimdi binlerce arabanın egzozundan çıkan karbonmonoksit gazıyla
kirleniyor. Gözün görmediği için şehir içinde kalan fabrika bacalarından çıkan gazları
da görmüyorsun?
Eskiden bizler ısınmak için odunun, kömürün yanında ne varsa onlarına yakıyorduk.
Sobanın üstüne yediğimiz mandalina portakal kabuklarını koyar evi mis gibi
kokuturduk. Sonra da onları sobada yakardık. Sobadan çıkan borulara koyulan
aparatla çamaşır bile kurutulurdu. Ha bi de geceleri kuzinenin veya sobanın üstünde
kestane pişirir sohbet eder, bilmece sorardık birbirimize. Sabahları kahvaltı
ekmeklerini sobanın üstüne maşayı koyar kızartırdık. Anamız ya da ablamız
kuzinenin içinde börek yapardı, evde yapılan sucuklar pişirilip yenirdi. Geceleri
kuzinenin küllerine ayva koyar sonrada yerdik. Her yediğimiz sağlıklı şeylerdi.
Soğuktan da korkmazdık. Çok soğuklarda yünden analarımızın ya da ninelerimizin
ördüğü yün içlikleri giyerdik. Soğuk insanı sağlıklı kılar. Soğuk havalarda, vücut
yağları yakararak spor yapmadan sizi zinde tutar. Yatak odalarının 18 derece olması
sağlıklı bir uyku için vazgeçilmez bi ısıdır. Sobalı evlerde sobanın üstüne koyulan
güğüm hem sıcak su ihtiyacını karşılar hem de evin havasının kurumasını önler
gereken nemli ortamı saglardı. “Yönetici kalariförleri yak!” Dediğinizde milli
gelirinizin çoğunu yaktığınızı da unutmayın. Fazla sıcak hem paranıza hem
sağlığınıza zarar verir.