Değişen dünya konjonktüründe Orta Asya merkez özelliği kazanıyor, Batı'nın ve özellikle ABD'nin bölgeye ilgisi artıyor. Rusya ve Çin yeni arayışlara giriyor. Yakın çevre doktrini ile Rusya denge kurmak istiyor, küresel güç olmak istiyor, 90'ların ikinci yarısında Şangay Beşlisine gidiliyor Asya'da...
...
1996 Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan kurucu ülkeler oluyor. 2001’de Özbekistan, Hindistan Pakistan katılıyor örgüte. Moğolistan, İran, Afganistan bekleme odasında, gözlemci üye oluyor.
2012 Pekin Zirvesi’nde Türkiye diyalog ortağı statüsü ile Orta Asya'ya dönüyor.
...
Çin kuşak-yol projesi ile emperyal bir yaklaşım izlerken, Rusya ABD'ye karşı kutup oluşturuyor. Orta Asya Türk Cumhuriyetlerindeki ABD üslerinin kapatılmasını sağlıyor.
Şangay Beşlisi Rusya, Çin, Hindistan, Pakistan ile nükleer güce dönüşüyor. Rusya ve Çin'in BM güvenlik konseyi daimi üyesi olarak veto yetkisine sahip olmaları ittifaka ayrı bir önem kazandırıyor.
...
2007 Bişkek Zirvesi’nde Putin "tek kutuplu dünya kabul edilemez "ifadesiyle birliğin misyonunu ortaya koyuyor.
Dünya petrol üretiminde ve kullanımında pazarın yarısından fazlasına sahip olan Şangay Beşlisi ABD ve Batı'ya karşı etkili bir kutup olarak görülüyor .
Rusya ve Çin'in Orta Asya politikalarında uyum sağlayan örgüt, hükümetler arası bir yapı olarak değerlendirilse de NATO 'ya alternatif bir özellik kazanıyor.
...
AB'ye benzeyen, AEB Avrasya Ekonomik Birliği Rusya, Kazakistan, Ermenistan, Belarus ve Kırgızistan arasında insan, sermaye ve ürünlerin serbest dolaşımını sağlıyor.2014 yılında Nazarbayev Türkiye'yi AEB'ye davet ederek Avrasya Gümrük birliğine açılım kazandırıyor. ABD Rusya'yı Sovyetler Birliği benzeri bir yapı kurmakla eleştiriyor
...
ABD ve AB ile yaptırımlar noktasına gelen Türkiye, Şangay Beşlisi'ne girme eğilimi gösteriyor. Türk hükümetinin 2016 da "Türkiye Şangay Beşlisi içinde neden olmasın "
açıklaması denge arayışı olarak değerlendiriliyor.
Şangay İş birliği Örgütü diyalog ortağı, NATO üyesi, ABD üslerine ev sahipliği yapan Türkiye'nin örgüte girmesi beklenmiyor; ancak Caatsa yaptırımları ile oluşan krizin aşılması gerekiyor. Biden ile zor görünse de yeni bir başlangıç aranıyor.
...
Biden'nın imzaladığı jet 17 kararname arasında,
Müslüman ülkelere yönelik seyahat yasağının kaldırılması,
Paris İklim Anlaşması’na ve Dünya Sağlık Örgütü'ne dönüş,
Türkiye ABD ilişkilerinde yumuşama beklentisini güçlendiriyor.
Tanzimat’la başlayan Batı Kulübü yolculuğunun sürmesi bekleniyor,
Otoriter yönetimlerin bir araya geldiği Şangay Beşlisi ve AEB,
AB'ye tam üyelik başvurusu yapmış Türkiye'ye henüz uzak görünüyor.