Mudanya Mütarekesi: Osmanlı İmparatorluğu’nun sona erişi

Abone Ol

udanya Ateşkes Antlaşması, Kurtuluş Savaşı'nın sonunda imzalanmış, böylece Osmanlı İmparatorluğu sona ermiştir. Büyük Taarruz’un zaferle sona ermesi üzerine İtilaf Devletleri, Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne mütareke çağrısında bulunmuşlardır. Türk ordusu ile Birleşik Krallık işgal kuvvetleri arasında bazı gerginlikler yaşandıysa da görüşmeler 3 Ekim 1922 tarihinde Mudanya'da başlamıştır. Görüşmelerde TBMM Hükümetini Batı Cephesi komutanı İsmet Paşa, Birleşik Krallık'ı Harington, Fransa'yı General Charpy, İtalya'yı General Mombelli temsil etmiştir.

Mudanya görüşmelerinde Yunanistan’ın, General Mazarakis ve Albay Sariyannis'i görevlendirmesine karşılık, Yunan delegeler görüşmelere katılmayıp Mudanya açıklarında İngiliz gemisinde beklemişlerdir. Zaman zaman görüşmelerin kesilmesi tehlikesinin doğduğu ve Türk ordusunun yeniden harekat hazırlıklarına giriştiği mütareke görüşmeleri 11 Ekim 1922 tarihinde uzlaşmayla sonuçlanmıştır.

  • · Sözleşme’nin yürürlüğe girmesiyle, Türk ve Yunan silahlı kuvvetleri arasında çarpışmalar duracaktır.
  • · Barış Antlaşması’na kadar olası her türlü karışıklıkların önüne geçmek için, Meriç'in sağ kıyısı Karaağaç ile birlikte, Müttefik Devletlerce saptanacak yerlere yerleşmek üzere onların askeri birliklerince işgal edilebilecektir.
  • · Edirne çevresine ulaşımı sağlayan demiryolu bağlantısının geçiş özgürlüğünü aksamadan sürdürmek için, Svilengrand’dan (Cisr-i Mustafapaşa) Kuleliburgaz'a kadar Meriç'in sağ kıyısını izleyen demiryolu kesimi 3 Müttefik Devlet ile Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti ve Yunanistan'ın birer delegesinden oluşacak karma bir Komisyon tarafından denetlenecektir.
  • · Doğu Trakya'nın Yunan kuvvetlerince boşaltılması, Sözleşme’nin yürürlüğe girmesiyle başlayacaktır.
  • · Boşaltma; askerlerden başka, çeşitli askeri örgüt ve servislerini, onların her türlü taşıma araçlarını ve de yiyecek maddelerini kapsayacaktır. Boşatma 15 günlük süre içinde gerçekleşecektir.
  • · Jandarma da dahil olmak üzere, Yunan sivil memurları en kısa süre içinde çekilecektir.
  • · Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti’nin memurlarıyla birlikte, yerel düzen ve güvenliğin sürdürülmesi sınır ve demiryollarının korunması için, zorunluk duyulan sayıda jandarma kuvvetleri de bulunacaktır.
  • · Yunan kuvvetlerinin geri çekilmesi ve sivil yönetimin el değiştirme işlemi, Müttefikler arası kurulların yönetiminde yapılacaktır.
  • · Doğu Trakya'yı Müttefik Kuvvetler işgal edecektir.
  • · Müttefik Devletler Hükümetleri ile Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti, çıkabilecek olayların önünü alacak gerekli önlemlere başvuracaklardır.
  • · Sözleşme, imzasından 3 gün sonra, 14 -15 Ekim 1922 gece yarısı yürürlüğe girecektir.

Mudanya Mütarekesi ile Türk-Yunan çatışmasının sona erdirilmesi ve Doğu Trakya'nın kurtarılması olumlu gelişmeler olmakla birlikte, Boğazlar'da Türk egemenliği kurulamamıştır. Egemenliğin sağlanması, 1936 yılında Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile mümkün olmuştur. Mudanya Mütarekesi, ileride yapılacak olan Lozan Antlaşması'na zemin hazırlamıştır.