Birkaç haftalık aradan sonra tekrar birlikteyiz.
En son yazımda Beylikova ilçesindeki Nadir Toprak Elementleri (NTE) konusundan bahsetmiştim.
NTE Rezervi uluslararası seviyede tartışmaların odağında kalmaya devam ediyor.
Cumhurbaşkanının ABD ziyareti sonrasında iki ülke tarafından yapılan açıklamalar bu konuda görüşmelerin yapıldığını doğruladı.
Geçtiğimiz hafta sonunda CHP Genel Başkanı Özgür Özel de Beylikova’daki NTE rezervinin pazarlık konusu haline gelmesi ile ilgili tartışmalara dikkat çekmek için kentimizde büyük bir miting gerçekleştirdi.
CHP olarak “Nadir toprak elementlerinin ham madde olarak yurt dışına satışını yasaklayan kanun teklifi” vereceklerini duyurarak iktidarı bu teklife destek vermeye davet etti.
Aradan geçen birkaç günden sonra Özgür Özel’in çağrısının iktidar tarafında karşılık bulmadığı anlaşıldı.
Enerji Bakanı sunulan kanun teklifiyle ilgili olarak “Neresinden baksanız elinizde kalıyor, mevcut kanunumuz var” dedi.
Devamında ABD ile NTE konusunda herhangi bir anlaşma yapılmadığını açıkladı.
“Bir anlaşma olsaydı onlar da ilan ederdi, biz de ilan ederdik” dedi.
…
Bu süreçte AKP yetkililerinin Eskişehir Büyükşehir Belediyesi’ni Beylikova’daki maden çalışmalarını engellemekle suçlaması da ilginç bir gelişme oldu.
Bu konuda Büyükşehir Belediye Başkanı Ayşe Ünlüce’nin açıklamasına bakmak gerekli.
Büyükşehir Belediyesi tarafından Beylikova’daki kompleks cevher sahası ve tesisleri için ‘ÇED olumlu kararına’ dava açılmış.
NTE üretim sürecinde yan ürün olarak ortaya çıkacak olan toryumun radyoaktivite özelliğinin maden sahasına, insanlara ve tarıma etkisinin raporda belirtilmemiş olması nedeniyle açılan dava 2022 yılında sonuçlanmış.
Ünlüce “Sanki yeni açılmış bir dava varmış gibi ve madenin çıkarılmasını engellemeye çalışıyormuşuz gibi bir algı estiriliyor. Eğer gecikme varsa o da Bakanlıktan kaynaklanıyordur” bilgisini verdi.
…
Stratejik öneme sahip olan NTE ticareti küresel ölçekte gündemin ilk sıralarındaki yerini koruyor.
Havacılık, uzay sanayi, akıllı telefon gibi birçok yüksek teknolojili ürünlerin hammaddesi olan NTE’ye ABD’nin ilgisi artık çok net olarak ortada.
Bu bağlamda ABD’nin Türkiye ile siyasi ve ticari ilişkilerinde NTE konusunu kısa ve uzun dönemde önemli bir koz olarak kullanacağı anlaşılıyor.
Diğer yandan ABD Başkanı deyim yerindeyse ülkelerden ‘nadir element toplama’ peşinde.
Kısa süre önce Japonya Başbakanı ile “Nadir elementlerin tedariğinin güvenliğine” ilişkin anlaşma imzaladı.
…
Gelinen noktada NTE rezervinin kamu tarafından işletilerek değerlendirilmesi konusunda mevcut yönetim tarafından yapılan açıklamalar konuyla ilgili çevreleri tatmin etmemiş görünüyor.
Eskişehir’deki Alpagut-Atalan bölgesinde altın, gümüş madeni ocağı açılması projesinin ÇED raporunun onaylanmasından sonra Beylikova’daki NTE rezervi ile ilgili kaygılar daha da artmış durumda.
Muhalefet partilerinin, STK’ların ve ilgili kurumların çabalarına karşın madenler iktidarın ‘özelleştirme’ hedefinde olmaya devam ediyor.
Enerji Bakanının ifade ettiği “Katma Değerli Madencilik” anlayışı yaşama geçirilecek mi sorusu karşımızda duruyor.
Elementlerin hammadde olarak çıkarılması, işletilmesi ve tedarik zincirine ürün olarak girmesini sağlayacak yatırımın kamu tarafından yapılması çok büyük önem taşıyor.
…
Umarız, toprağın altındaki gücümüz, madenlerimiz emperyal güçlerin eline geçmez.