“Tarihte ilk kez bir toprak parçasının etrafını çitle çevirip ‘burası benimdir’ diyen ve buna inanacak kadar saf olan insanlar bulabilen ilk insan, uygar toplumun ilk kurucusu oldu. O zaman biri çıkıp, çitleri söküp atacak ya da hendeği dolduracak, sonra da insanlara ‘sakın dinlemeyin bu sahtekârı. Meyveler herkesindir. Toprak hiç kimsenin değildir. Ve bunu unutursanız mahvolursunuz’ diye haykırsaydı, işte o adam, insan türünü, nice suçlardan, nice savaşlardan, nice cinayetlerden kurtaracaktı.” Bu sözler aydınlanmayı ve Fransız devrimini etkileyen Cenevreli büyük filozof ve yazar Jean Jacques Rousseau’ya ait. Her nedense bu sözleri çok önemser ve zaman zaman da kullanırım. Rousseau bundan 7-8 bin yıl önce “Tarım devrimini” gerçekleştirip Neolitik çağa girdiğimizde oluşan sosyolojik olguyu eleştiriyor, mülkiyet kavramının başımıza iş açtığını söylemek istiyor. Şu anda insanlık olarak oluşturduğumuz çeşitli kültürlerin de kökeni hep tarım devrimi sonrası oluşan sahiplenme dürtüsüne dayanır…
Zamanımızda bilgi yaygınlaşıp erişimi kolay da olsa “kültürlü(!)” olabilmek bu ulaşımın dışında kalıyor. Televizyonlarda izlediğimiz bilgi yarışmalarında her soruyu bilen yarışmacılara çok “kültürlü” gözüyle bakmak yanlış olur, o insan çok kültürlü değil, çok bilgilidir. Bir bilginin beyindeki, yani hafızadaki kaydı kültür değildir. Kültür çok daha geniş bir alanı işaret eder ve içine bilgiyi de alır. Bilgi kültürün içine sığar, ancak kültür bilgiye bir numara büyük gelir. “Aydın olmak” nasıl bilgi işi değil de tavır işiyse, kültür de öyle. Hiçbir kültürün diğerine üstünlüğü olamaz. Kültürel çatışmaları doğuran en büyük etkende sahiplenme duygusu, malik olma isteğidir. Kendine benzemeyen, kendi gibi konuşmayan, inandıklarına inanmayanları dışlamak, ötekileştirmek farklı kültürleri hegemonya altına alma isteğinden kaynaklanır. Kutuplaşmanın kol gezdiği, genel mutsuzluk içinde yoğrulan, birbirlerini boğazlamak için fırsat kollayan kitleler bilgi içinde yüzseler de insanlığın varması gereken kültüre bir türlü ulaşamamışlar demektir…