6502 Sayılı Tüketicinin Korunması hakkında Kanunun 8. Maddesinde ayıplı malın tanımını şöyle yapıyor; Ayıplı mal tüketiciye teslimi anında taraflarca kararlaştırılmış olan örnek ya da modele uygun olmaması ya da objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan maldır.
***
Ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda, internet portalında ya da reklam ve ilanlarında yer alan özelliklerinden bir veya birden fazlasını taşımayan; satıcı tarafından bildirilen veya teknik düzenlemesinde tespit edilen niteliğe aykırı olan; muadili olan malların kullanım amacını karşılamayan, tüketicinin makul olarak beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren mallar da ayıplı olarak kabul edilir.
***
Ayıplı mal ile ilgili kanun ve yönetmeliğe göre ‘’ Malın teslim tarihinden itibaren altı ay içinde ortaya çıkan ayıpların, teslim tarihinde var olduğu kabul edilir. Bu durumda malın ayıplı olmadığının ispatı satıcıya aittir. Bu karine, malın veya ayıbın niteliği ile bağdaşmıyor ise uygulanmaz. Ayıplı mal satışında, Satışa sunulacak ayıplı mal üzerine ya da ambalajına, üretici, ithalatçı veya satıcı tarafından tüketicinin kolaylıkla okuyabileceği şekilde malın ayıbına ilişkin açıklayıcı bilgiyi içeren bir etiket konulur. Bu etiketin tüketiciye verilmesi veya ayıba ilişkin açıklayıcı bilginin tüketiciye verilen fatura, fiş veya satış belgesi üzerinde açıkça gösterilmesi zorunludur. Malın ayıplı olduğunun anlaşılması durumunda tüketici, Seçimlik hakkını kullanabilir’ ’demektedir.
***
Malın ayıplı çıkması halinde ilgili kanun tüketicilere seçimlik hakları vermiştir. ’Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme, Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme, Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme, İmkân varsa, satılanın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini istemedir. Tüketici seçimlik haklarından birini kullanabilir. Satıcı, tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür. Tüketici isterse Ücretsiz onarım veya malın ayıpsız misli ile değiştirilmesi hakları üretici veya ithalatçıya karşı da kullanılabilir’’.
***
Haklarımızı aramak için nasıl bir yol izlemeliyiz: Tüketici malın ayıplı olduğunu öncelikle satıcıya yazılı olarak bildirmeli ve seçimlik haklarını kullanmak isteğini söylemeli. Satıcı malın ayıplı olduğunu kabul etmez ise tüketici parasal sınırlar içinde tüketici hakem heyetlerine, tüketici Mahkemelerine yasal haklarını kullanmak için başvurabilirler. Şikâyet başvurularımızı mutlaka belgelendirmeliyiz. Alışverişlerde sözleşme, fatura, garanti belgesi, kullanma kılavuzu gibi gerekli belgeleri almalıyız ve saklamalıyız. Her yaptığımız alış verişleri bilinçli yapmalıyız. Alışveriş öncesi mutlaka fiyat ve kalite araştırması yapılmalı aynı malın farklı fiyatlarda olabileceğini aklımızdan çıkartmamalıyız.
